در دنیای عکاسی حتماً تا به حال با عبارت HDR مواجه شدهاید، قابلیتی که امروزه در اکثر دوربینهای کوچک و بزرگ و حتی در گوشیها و تبلتها هم وجود دارد. اما شاید تاکنون معنی و مفهوم HDR را نشنیده باشید، و شاید هم با معنی آن آشنایی دارید اما نمیدانید که در چه شرایطی بهتر است آن را فعال کنیم و در چه شرایطی نباید از آن استفاده کرد. در این مقاله میخواهیم این اصطلاح عکاسی را موشکافی کنیم و از معایب و مزایای آن بگوئیم، با ما ماشید.
شاید شما هم هنگام عکاسی در تنظیمات گوشی یا دوربین خود چیزی به نام HDR را دیدهاید و اثر فعال کردن آن را بررسی کردهاید، در این صورت مطمئناً میدانید که استفادهی همیشگی از این قابلیت به هیچ وجه درست نیست و لذا در برخی شرایط ممکن است فعال کردن آن نتیجهی مطلوبی نداشته باشد. در ابتدا بهتر است طرز کار HDR را بررسی کنیم.
HDR مخفف High Dynamic Range و به معنی محدودهی دینامیکی گسترده است. البته HDR واژهی جدیدی نیست اما اخیراً به خاطر استفاده از این قابلیت در گوشیهایی مثل آیفون و اندروئیدیهای ردهاول، کاملاً مشهور شده است. شایان ذکر است که نرمافزارهایی هم برای پردازش تصاویر و اعمال HDR وجود دارد.
طرز کار HDR
همانطور که از معنی HDR مشخص است، فعال کردن آن موجب افزایش محدودهی دینامیکی تصاویر میشود. در عکاسی منظور از محدودهی دینامیکی، نسبت روشنی تصویر به تاریکی آن است. برای استفاده از HDR به جای یک تصویر به 3 تصویر نیاز داریم، هر تصویر با میزان جذب نور (یا اسکپوژر) متفاوتی گرفته شده و لذا جزئیات بخشهای تاریک و روشن در این 3 تصویر، متفاوت است.
با استفاده از یک نرمافزار ویرایش تصویر میتوان بهترین بخشهای هر یک را مشخص کرد و 3 عکس گرفته شده را با هم ترکیب کرد. در گوشیهایی که دارای قابلیت HDR هستند، انتخاب نواحی مناسب هر عکس و ترکیب آنها، توسط گوشی صورت میگیرد.
معمولاً تصویری که حاصل استفاده از HDR است، به آنچه ما توسط چشم خود میبینیم، قرابت بیشتری دارد و در واقع جزئیات بخشهای تاریک و روشن آن، بیشتر است.
با فعال کردن HDR طبیعی است که عکاسی با تأخیر صورت بگیرد چرا که باید کمی صبر کنیم تا حداقل سه تصویر گرفته شده، پردازش و ترکیب شوند.
به یک مثال تصویری توجه کنید تا موضوع روشن شود:
البته توجه داشته باشید که این تصاویر توسط یک گوشی گرفته نشده بلکه هدف ارائهی مثالی برای روشن شدن موضوع است. برخی از عکاسهای حرفهای با دوربینهای DSLR نیز نسبت به ساخت تصاویر HDR اقدام میکنند. اما با این دوربینها آنها معمولا 3 تا 5 عکس مختلف را گرفته و سپس خودشان با کمک نرمافزارهای ویرایش عکس مانند فوتوشاپ نسبت به ساخت تصویر HDR نهایی اقدام میکنند.
چه زمانی بهتر است از HDR استفاده کنیم؟
صرفنظر از روش کار HDR پاسخ به این سوال اساسی است. در مجموع فعال کردن HDR، تصاویر جذابتری را خلق میکند، البته بعضا در این تصاویر رنگها بصورت اشباع شده به نظر میرسند. در شرایط زیر بهتر است از HDR استفاده کنیم:
- عکاسی از مناظر: در تصاویری که از مناظر باز طبیعت میگیریم، معمولاً کنتراست (یا تضاد) بین آسمان روشن و زمین، زیاد است و لذا دوربین در جذب نور کافی از بخشهای مختلف تصویر، به مشکل برمیخورد. حاصل کار این است که یا جزئیات بخشهای تیره حذف میشوند و یا روشنایی بیش از حد آسمان، باعث حذف جزئیاتی مثل ابرها میگردد. لذا بهتر است از HDR استفاده کنیم تا تاریکی سایهها و روشنی خورشید هر دو کمتر شوند و جزئیات بخشهای بسیار روشن و بسیار تیره، بیش از پیش حفظ شود.
- عکاسی از چهره در نور خورشید: در این شرایط، بخشهایی از صورت که در سایه قرار گرفتهاند، به شدت تاریک میشوند و جزئیات خود را از دست میدهند. برخی نقاط نیز به علت انعکاس مستقیم نور، بسیار روشن دیده میشوند، بنابراین بهتر است با استفاده از HDR نورپردازی صورت را یکنواختتر کرده و جزئیات کاملتری در عکس ثبت کنیم.
- عکاسی در نور کم و عکاسی با نور در پسزمینه: به تصویر زیر توجه کنید، در این تصویر نور زیادی در پسزمینه وجود دارد، لامپهای متعددی روشن هستند و لذا عکاسی بدون استفاده از HDR منجر به ثبت تصویری نسبتاً تاریک خواهد شد. با استفاده از HDR بخشهای پیشزمینه روشنتر میشوند و بخشهای بسیار روشن پسزمینه، کمنورتر میگردند. بنابراین بهتر است در این شرایط هم از HDR استفاده کنیم.
چه زمانی نباید از HDR استفاده کرد؟
همانطور که گفتیم، فعال کردن HDR معایبی هم دارد و بهتر است در موارد زیر آن را نافعال کنیم:
- عکاسی از سوژههای در حال حرکت: اگر سوژهای که میخواهید از آن عکس بگیرید در حال حرکت است و حرکت نسبتاً سریعی دارد، بهتر است HDR را فراموش کنید چرا که در این شرایط، ترکیب سه تصویری که به سرعت و پشت سر هم گرفته شدهاند، یک تصویر نسبتاً مات ایجاد میکند. علیرغم پیشرفتهای اخیر در سرعت عکاسی دوربینها، باز هم فعال کردن HDR در چنین شرایطی مناسب نیست.
- مناظری با کنتراست بالا: گاهی اوقات از مناظری عکس میگیریم که با غیرفعال کردن HDR نتیجهی بهتری حاصل میشود. به عنوان مثال مناظری که سایهی تاریکی در آن وجود دارد و در سایه هیچ جزئیات خاصی دیده نمیشود. یکی دیگر از مثالهای معروف در این زمینه، عکاسی از آتشبازی و یا بازی با نور است، در این شرایط بهتر است پسزمینه کاملاً تاریک باشد و لذا بهتر است HDR را فعال نکنیم تا درخشش نقاط نورانی و همچنین تاریکی پسزمینه حفظ شود.
- عکاسی از رنگهای روشن: در برخی شرایط، سوژهای که از آن عکس میگیریم، دارای رنگ تند و روشنی است که میخواهیم آن را حفظ کنیم. در این حالت هم HDR باعث میشود که روشنی این رنگها کم شود و لذا بهتر است از آن استفاده نکنیم.
گوشیهایی که دو عکس در اختیار ما قرار میدهند تا خودمان انتخاب کنیم
خوشبختانه بیشتر گوشیهایی که قابلیتی به نام HDR دارند، دو عکس که یکی حاصل استفاده از HDR است و دیگری یک عکس عادی است، به ما ارائه میکنند و میتوانیم بهترین عکس را انتخاب کنیم. البته اگر زمان کافی برای بررسی عکسها نداشته باشیم، بهتر است با توجه به منظره و سوژهای که از آن عکس میگیریم، بهترین تنظیمات را انتخاب کنیم و در مورد HDR تصمیم بگیریم. لذا استفاده از نکات گفته شده مفید واقع میشود.